xDSL (Digital Subscriber Line) cyfrowa pętla abonencka, wykorzystująca jedno lub dwuparowe linie miedziane (skrętkę telefoniczną) do cyfrowej transmisji danych, dźwięku, obrazu itp.
W tej technologii wyróżniamy:
- HDSL o podwyższonej przepływności (High data rate Digital Subscriber Line);
- asymetryczna ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line);
- bardzo wysokiej szybkości VDSL (Very high data rate Digital Subscriber Line);
- symetryczna SDSL (Single line Digital Subscriber Line);
- powszechna CDSL (Common Digital Subscriber Line);
- adaptacyjna RADSL (Rate-Adaptive Digital Subscriber Line),
Technologia xDSL wykorzystuje do przesyłania sygnału cyfrowego pasmo częstotliwości powyżej pasma mowy – od 26kHz
Poniżej pasma xDSL wykorzystywane jest jedynie pasmo przeznaczone dla telefonii stacjonarnej (POTS): 300Hz – 3400Hz
Rys. Schemat transmisji sygnału xDSL poprzez linię abonencką
Rys. Widmo częstotliwości sygnału xDSL w linii abonenckiej
Rozdzielenie połączonego sygnału telefonii analogowej i sygnału xDSL u abonenta następuje w urządzeniu zwanym spliterem DSL( rozdzielaczem). Urządzenie to jest filtrem rozdzielającym połączone sygnały doprowadzone do wejścia (LINE) i przesyłającym je na oddzielne wyjścia (MODEM i TELEFON). Pominięcie tego urządzenia powoduje nieprawidłową pracę modemu xDSL co objawia się trudnościami podczas etapu synchronizacji (negocjacji).
Rys. Wygląd filtru ADSL oraz jego schemat elektryczny
Prędkość transmisji modemu xDSL uzależniona jest od:
- długości łącza
- jakości łącza
W raz ze wzrostem długości łącza maleje maksymalna prędkość transmisji. Związane to jest z rosnącą tłumiennością linii w górnym paśmie.
Dla łączy o niskiej jakości występują również zaniki sygnału w niektórych kanałach pasma użytkowego. Powoduje to, że modemy w fazie negocjacji zapamiętują kanały o dużej tłumienności i nie używają ich w fazie transmisji danych.
Usługa xDSL umożliwia stały dostęp do Internetu na analogowej linii telefonicznej lub dedykowanym łączu FTTH.
Obecnie xDSL pozwala na transmisję z prędkością od 16 kb/s do 80 Mb/s.
Technologia xDSL cały czas się rozwija, powstają nowe protokoły wykorzystujące coraz bardziej zaawansowane metody transmisji, więc możliwości oferowane przez nią ciągle wzrastają.
Ważnym pojęciem z zakresu technologii xDSL jest symetria łącza. Ponieważ typowy użytkownik Internetu generuje dużo większy ruch do siebie niż od siebie, powstały technologie niesymetrycznego dostępu, zapewniające dużo większe pasmo podczas ściągania danych z Internetu, a mniejsze przy wysyłaniu. Modemy DSL możemy podzielić na dwie grupy:
- Modemy teletransmisyjne – zapewniające transmisje symetryczne, służące do zapewnienia dostępu dla firm posiadających własne serwery, które udostępniają informacje do Internetu.
- Szerokopasmowe modemy dostępowe – urządzenia asymetryczne używane przez klientów chcących zapewnić sobie wygodny i tani dostęp do Internetu.
Parametry konfiguracji
- Mode: Routing (parametr dotyczy tylko niektórych modeli routerów)
- Encapsulation: PPPoA (RFC 2364) lub PPPoE
- Multiplex: VC multiplexing (VCmux) lub LLC (w niektórych regionach kraju)
- Virtual Path ID (VPI): 0
- Virtual Circuit ID (VCI): 35
- DSL Modulation: G.dmt (ITU G.992.1) lub Multimode lub ADSL2 lub ADSL2+
- Maximum Transmission Unit (MTU): 1492 lub Auto
ADSL
W śród technologii xDSL technologia ADSL jest obecnie najchętniej oferowaną usługą dostępu do internetu dla klientów posiadających łącze w postaci skrętki jedno lub dwuparowej.
Asymmetric Digital Subscriber Line, ADSL (ang. asymetryczna cyfrowa linia abonencka), to technika umożliwiająca asymetryczny dostęp do sieci teleinformatycznych a w tym do internetu i będąca odmianą technologi DSL. Asymetria polega tutaj na tym, iż przesyłanie danych do użytkownika (download) jest szybsze niż odwrotny transfer wysyłania (upload).
Technologia ta stworzona została z myślą o użytkownikach częściej odbierających dane (np. ze stron internetowych) niż wysyłających dane (np. posiadających serwer internetowy).
W technologii ADSL sygnał po obu stronach jest cyfrowy i dlatego, aby możliwa była wymiana danych, zarówno abonent jak i operator (ISP), muszą umieścić na obu końcach linii telefonicznej modemy ADSL. W niektórych rozwiązaniach technicznych odbiorca Internetu musi dodatkowo skorzystać ze splitera, który rozdziela sygnał ADSL od telefonicznego.
Transmisja odbywa się pomiędzy modemem ADSL użytkownika a centralą zawierającą urządzenie oznaczane jako DSLAM – Digtal Subscriber Line Access Multiplexer. Strukturę połączeniową ADSL przedstawia rysunek poniżej, gdzie rozdzielacz (ang. splitter u nas znany jako filtr) zapewnia rozdział częstotliwości używanych przez PSTN i ADSL, co powoduje że w słuchawce telefonu nie słychać charakterystycznych „przydzwięków” z transmisji danych.
PSTN – (ang. Public Switched Telephone Network) – publiczna komutowana sieć telefoniczna.
Zakres częstotliwości w sygnale telefonicznym dla głosu i transmisji danych w technologi ADSL
SNR – SNRMargin – Stosunek sygnał/szum (im większe tym lepiej)
6dB i niżej wartość graniczna (może rozłączać, a raczej na pewno będzie, tutaj modem musi się popisać by utrzymać synchronizację.
7dB-10dB wystarczająca, aczkolwiek wieczorami mogą pojawiać się problemy ze stabilnością łącza
11dB-20dB wartość dobra, delikatne problemy z synchronizacją albo ich brak
20dB-28dB bardzo dobre wartości, nic nie powinno się specjalnego dziać
29dB i więcej, podłączyć i przestać sprawdzać parametry, musi działać stabilnie
Attenuation – Tłumienie Lini (im mniejsze tym lepiej)
20dB i mniej, bardzo blisko centrali można osiągać duże prędkości synchronizacji, bez zerwań
20dB-30dB, jak wyżej, odrobinę mniejsze prędkości
30dB-40dB bardzo dobra wartość
40dB-50dB dobra, ostatnia stabilna przy niektórych prędkościach (do 6Mbit/s)
50dB-60dB wartości progowe, max 1Mbit i to zależy od modemu, może tracić synchronizację
60dB i wyżej, loteria, albo zadziała albo nie, dużo zależy od modemu, stanu linii o stabilności można raczej zapomnieć
Szybkości względem odległości od Centrali DSLAM
Wartości Tłumienia i prędkości dla ADSL2+
1.0km = 13.81dB = 23Mbit
1.5km = 20.7dB = 21Mbit
2.0km = 27.6dB = 18Mbit
2.5km = 34.5dB = 13Mbit
3.0km = 41.4dB = 8Mbit
3.5km = 48.3dB = 6Mbit
4.0km = 56dB = 4Mbit
4.5km = 62.1dB = 3Mbit
5.0km = 69dB = 2Mbit
>5.0km raczej nie realne dla ADSL2
Normy ADSL
Parametry łącza neostrada lub netia na linii tp
Encapsulation: PPPoA (RFC 2364) lub PPPoE
Multiplex: VC multiplexing (VCmux) lub LLC (w niektórych regionach kraju)
Virtual Path ID (VPI): 0
Virtual Circuit ID (VCI): 35
DSL Modulation: G.dmt (ITU G.992.1) lub Multimode lub ADSL2 lub ADLS2+
Maximum Transmission Unit (MTU): 1492 lub Auto
Parametry łącza net24 na liniach Netii
Encapsulation: PPPoE (RFC2516)
Multiplex: LLC (Logical Link Control)
Virtual Path ID (VPI): 8
Virtual Circuit ID (VCI): 35
DSL Modulation: G.dmt (ITU G.992.1) lub Multimode lub ADSL2 lub ADLS2+
Maximum Transmission Unit (MTU): 1492
Parametry łącza Multimedia Polska
Encapsulation: PPPoE
Multiplex: LLC (Logical Link Control)
Virtual Path ID (VPI): 0
Virtual Circuit ID (VCI): 33
DSL Modulation: G.dmt (ITU G.992.1) lub Multimode lub ADSL2 lub ADLS2+
Maximum Transmission Unit (MTU): 1492 lub Auto